(a) Cambios de calidad vocálica
ha- > a- | contracción |
a- > ø- | aféresis ante consonante breve seguida de vocal plena |
ă > ä > ǝ | asimilación a una vocal característica /i, u, ǝ/ |
-ah > -a | contracción |
aw, ew > o | contracción |
-ăy > -e | contracción |
-uh > -u > -o | contracción |
(b) Cambios de calidad consonántica
CC > nC | disimilación de geminada |
b > p | ensordecimiento |
d > t | ensordecimiento |
d > r, l | debilitamiento espontáneo de la oclusión |
d + t > tt > t | asimilación regresiva |
ḍ + s > ẓẓ | asimilación recíproca |
ḍ + t > ṭt > ṭṭ > ṭ | asimilación regresiva |
f > p | oclusión labial |
g > ggʷ > w(w) | labialización |
g > ğ, j | palatalización |
g > gh | fricatización |
g > w | alternancia voluntaria entre fonemas velares |
gh > qq > q | correspondencia regular y abreviación en final absoluto |
k > š | fricatización |
k > y | alternancia voluntaria |
l > r | neutralización o alternancia voluntaria |
m > b | alternancia voluntaria entre fonemas bilabiales |
n + h > ñ | palatalización |
n + n > ñ | palatalización |
n + w > ñ | palatalización |
n + y > ñ | palatalización |
n + z > ñ | palatalización |
r > l | neutralización o alternancia voluntaria |
s > š (sh) | labialización por asimilación (en contacto o a distancia) con /w, u, o/ |
t > č (ch) | palatalización |
t + d > dd > d | asimilación regresiva |
t + ḍ > ḍḍ > ḍ | asimilación regresiva |
-w > -ø | elisión en final absoluto después de vocal larga plena |
w > /ß/ > b | consonantización [w > ß] y posterior neutralización [ß – b] |
w > y | alternancia voluntaria entre radicales débiles |
ww > ggʷ > gʷ | correspondencia regular |
z > j > š > h | palatalización /ʒ/, ensordecimiento /ʃ/ y pérdida del rasgo labial /ɦ/ |
z > j | labialización por asimilación (en contacto o a distancia) con /w, u/ |
z > š (sh) | labialización por asimilación a distancia con /w/ |
z + t > zz > z | asimilación progresiva |